Achtergrond artikelen

Telefilm Undercover 2015 Achtergrond artikelen

Filmkrant online: 'Álle kunst gaat over de strijd tussen de seksen'
 
De nieuwe Telefilms zijn op tv. De Filmkrant interviewt de makers. Over Undercover vertelt Boris Paval Conen: 'We willen grip houden op ons leven. Maar hoe meer je erover nadenkt, des te machtelozer je je voelt. Eenlingen die macht tegen beter weten in bevechten, zijn voor mij de ware helden.' Je films volgen elkaar snel op: de dansfilm Between Entrance and Exit met choreograaf Jiří Kylián (2013), het psychologische drama Liefde van mijn leven (2014) en nu dus de misdaadfilm Undercover. Is dat niet wat veel? Filmen is voor mij als ademen; ik wil dat continu doen. Dat klinkt als een open deur. Wat ik bedoel is dat ik niet jarenlang werk aan één project. Ik wed niet op dat ene winnende paard. Hoewel ik dans- en genrefilms leuk vind om te maken, gaat mijn voorkeur uit naar sociaal geëngageerde films. Mijn nieuwste project gaat over een soldaat die wordt uitgezonden naar Uruzgan. Hij zal gaan over het spanningsveld tussen ingrijpen en afwachten in een oorlogssituatie. Misdaad en dans liggen ver uit elkaar. Waarom juiste deze uitersten? In mijn beleving zijn het geen uitersten. Althans, in de uitingsvorm wel. Een dansfilm moet zichzelf steeds opnieuw uitvinden. Ik moet vooral opletten dat de beelden abstract én waarachtig blijven. Undercover is een thriller, waarbij je vastzit aan conventies: hoe zet je de good guys en de bad guys neer bijvoorbeeld. Grappig aan Undercover is dat hij, ondanks dat ik mijn best heb gedaan om me aan de regels te houden, juist afwijkend is geworden. Het verhaal werd toegankelijk en onderhoudend, maar ook uitermate grillig. Een Turkse rechercheur gaat undercover om een maffiabende op te rollen. Waarom wilde je een Turkse hoofdpersoon? Lang hield in Nederland het vooroordeel over de gastarbeiders stand. Nu wordt die mening beetje bij beetje aangepast, doordat men zich bewust wordt van de rijke, Turkse cultuur. Als je in Istanbul bent, zie je hoe trots de mensen op hun afkomst zijn. Door de hele stad hangen Turkse vlaggen. Het zijn geen timide uitvreters — dat beeld moet dus worden bijgesteld. Als regisseur probeer ik vooroordelen weg te nemen of in ieder geval te bevragen. En waarom is het een vrouwelijke agent? Je ziet weinig films met vrouwen in de hoofdrol die ook nog tweede of derde generatie immigranten zijn. Vrouwen fascineren me omdat ik ze niet helemaal begrijp. Volgens mij zijn er zo veel verschillen tussen mannen en vrouwen, dat er geen beginnen aan is om ze allemaal te benoemen. Daarom denk ik dat alle kunstuitingen uiteindelijk daarover gaan, over de verwarring die met de sekseverschillen gepaard gaat. In Liefde van mijn leven is het hoofdpersonage eveneens een vrouw. Die film en Undercover heb ik parallel aan elkaar geregisseerd. Via Liefde van mijn leven wilde ik begrijpen wat iemand ertoe brengt om bij haar partner te blijven, terwijl hij haar mishandelt. Zij staat qua karakter diametraal tegenover Nürgül in Undercover [Meral Polat — LvZ]. Tegelijkertijd maken de vrouwen allebei een vrijmakingsproces door. Nürgül moet zich bevrijden van haar eigen vooroordelen over haar achtergrond. In feite is het een klein familiedrama. De Turkse wereld is behoorlijk mannelijk gedomineerd. Hier zijn het de vrouwen die overblijven. Ali Ben Horsting speelt in beide films. Wat maakt hem zo boeiend? Ali Ben is in het dagelijks leven een vriendelijke, zachte en integere man en zodra je een camera op hem zet, vermoed je een verborgen woede en agressiviteit. Die transformatie vind ik interessant. Ali Ben is Nederlands en toch hij wordt door zijn naam en uiterlijk voor Turks aangezien. Het is fijn dat het écht een kerel is. De actrice die de moeder speelt, heeft een sterrenstatus in Turkije, die vergelijkbaar is met die van Brigitte Bardot. En Sinan Bengier, de vader, heeft ook in honderden films gespeeld. In Undercover zit de top van de Turkse acteurs. Sommige regisseurs maken films over wat ze kennen, maar volgens mij baseer jij je vooral op research. Waarom? Een stap te zetten in een onbekende wereld is voor mij het belangrijkste motief om een project te aan te nemen. In elke film wil ik proberen een onderwerp te ontleden dat ik nog niet ken. Het moeilijkste is om af te rekenen met je eigen vooroordelen en te erkennen dat je geen idee hebt. Dat hebben mijn films gemeen. Het zijn zoektochten. Pas als ik een film heb afgemaakt, krijg ik zelf een antwoord op mijn vragen. Maar daar leg ik de nadruk niet op. Als regisseur moet je oppassen dat je film niet onder je ideeën bezwijkt. Ik wil de kijker niet te veel sturen, omdat je het risico loopt om moralistisch te worden. Bovendien wil ik alles wat ik beweer ter discussie stellen.
Laura van Zuylen

VPRO CINEMA.NL Telefilm: Undercover Interview met maker Boris Paval Conen

In de Telefilm Undercover, zaterdag 24 januari te zien op NPO 3, infiltreert een jonge agente uit een provinciestadje bij de Turkse maffia. Een interview met regisseur/scenarist Boris Paval Conen (Exit, De geheimen van Barslet). Undercover Nurgül (Meral Polat), een jonge politieagente in een provinciestadje, wordt vanwege haar Turkse afkomst ingeschakeld voor een undercoveroperatie bij een bende in Amsterdam. Ze gaat als serveerster aan de slag in het restaurant van een drugsbaas – tegen de wil van haar moeder, want zo kan Nurgül niet bij haar zieke vader zijn. Tijdens de missie ontdekt Nurgül een familiegeheim en valt ze ook nog eens voor mede-agent Ruys (Nasrdin Dchar). Wat opvalt aan de film zijn de sterke vrouwelijke hoofdrollen, binnen een mannelijke cultuur. Dat was een bewuste keuze, vertelt Boris Paval Conen: ‘In Nederlandse films komt het nog maar weinig voor dat er sterke, vrouwelijke hoofdpersonen van gemengde afkomst zijn. Nurgül is van Turkse afkomst, maar in de kern doet dat er helemaal niet toe. En hetzelfde geldt bijvoorbeeld voor de rol van Nasrdin Dchar. Zijn “roots” zijn geen thema, hij speelt de Nederlandse man Ruys en dat is dat. Nurgül is bezig met een zoektocht naar zichzelf, los van haar geloof of haar afkomst. Zij is een volledig geïntegreerde vrouw, die zelfstandig probeert te zijn en zich wil losmaken van de mensen die controle willen uitoefenen op haar leven. Daarnaast draait het om haar relatie met haar familie, en hoe de mensen binnen die familie zich tot elkaar verhouden. Eigenlijk is de film een familiedrama vermomd als thriller. Ik vind het belangrijk om op deze manier verhalen te vertellen, vooral in deze tijd van polarisatie. Ik bedoel dit absoluut niet op een belerende manier, maar deze onderwerpen boeien me. Voor mij is film maken het exploreren van nieuwe werelden. Ook voor mijzelf is het researchgedeelte enorm interessant; het biedt me de mogelijkheid om inkijkjes te krijgen in niet-alledaagse werelden. Dit uit zich in het verhaal van Undercover, maar bijvoorbeeld ook in mijn film Exit, waarin een kijkje wordt genomen in de wereld van asielzoekers.’
Sandy Seifert